Codex Las Huelgas

Codex Las Huelgas
Codex de Las Huelgas.

El Codex Musical de Las Huelgas (Burgos, Monasterio de Las Huelgas, Codex IX) o simplemente el Codex Las Huelgas (Hu) es un manuscrito medieval copiado a comienzos del siglo XIV en el monasterio cisterciense de monjas de clausura de Santa María la Real de Las Huelgas, cerca de Burgos. Contiene obras musicales pertenecientes a un periodo de la música medieval conocido como ars antiqua. Es el único manuscrito polifónico de la Edad Media que todavía se conserva en el lugar de origen y pertenece a la misma orden donde fue copiado hace más de siete siglos.

Contenido

El manuscrito

El códice seguramente fue mandado copiar por la abadesa del Monasterio de Las Huelgas, María González de Agüero. Como fue abadesa desde el 1319 al 1333, podemos deducir que fue durante esos años cuando se copió el manuscrito, seguramente hacia el año 1325. Posiblemente recoge todo el repertorio interpretado por las religiosas del monasterio desde su fundación, recogido ahora en en único manuscrito para evitar su dispersión. La copia del manuscrito fue encargada al copista Johannes Roderici (Juan Rodríguez en castellano), quién es además el autor de algunas de las obras. Johannes Roderici también retocó algunos de los tenores originales de los motetes y transcribió las obras en notación mensural, lo cuál ha facilitado la transcripción del códice a la notación moderna y ha ayudado en la transcripción de otros manuscritos en notación cuadrada.

El manuscrito fue descubierto en 1904 por los monjes benedictinos del Monasterio de Santo Domingo de Silos, Casiano Rojo y Luciano Serrano, cuando buscaban códices gregorianos. Sin embargo, fue dado a conocer por el musicólogo catalán Higinio Anglès en su trabajo El Còdex Musical de as Huelgas. Música a veus dels segles XIII-XIV, publicado en 1931, dónde incluye un facsímil del manuscrito. El descubrimiento puso de manifiesto la práctica de la composición y ejecución de la música polifónica en la península ibérica durante la Edad Media, cuestión que había estado en entredicho hasta entonces. También permitió reconsiderar como hispánicos otros manuscritos de los que no se tenía la certeza de su origen, como el Codex de Madrid. Posteriormente, en 1982, el musicólogo Gordon Athol Anderson realizó una nueva y controvertida transcripción del repertorio en su libro The Huelgas Manuscript, Burgos, Monasterio de Las Huelgas.

El códice consta de 170 folios y se compone de 19 cuadernillos. El tamaño es 260 x 180mm. La parte escrita varía desde los 153 x 132 mm. hasta 235 x 130 mm. Fruto de la última restauración del manuscrito, el musicólogo Ismael Fernández de la Cuesta, reordenó los cuadernillos del códice, situándolos en el orden correcto, por lo que el orden de las piezas actual difiere de la antigua distribución de Anglès. Así en los cuatro primeros cuadernillos contienen los organa, los diez siguientes los motetes y prosas y los últimos cuatro los conductus.

Las obras

Monasterio de Santa María la Real de Las Huelgas. Las Claustrillas.

Contiene 186 piezas musicales compuestas originalmente desde el siglo XII hasta comienzos del siglo XIV. De ellas 7 carecen de música, por lo que en realidad tenemos solo 179 obras musicadas. Las formas musicales representadas abarcan casi todas las correspondientes al Ars Antiqua: motete, conductus, órganum y secuencia. Aproximadamente 145 de las piezas son polifónicas.

Podemos clasificar las 186 obras de la siguiente manera (clasificación de Anglès y Roberto Pla):

  • 1 tropo para el Gloria. Sin música.
  • 3 Graduales. Sin música.
  • 3 versos aleluyáticos. Sin música.
  • 32 conductus. De los cuáles tenemos:
    • 2 a tres voces. Todos provienen de Notre-Dame
    • 15 a dos voces. De los cuáles:
      • 9 provienen de Notre-Dame
      • 6 solo se dan en el Codex Las Huelgas. Entre ellos tenemos:
        • Casta Catholica. Es un doble-conductus
        • De Castitati thalamo
        • Ave Maria.
    • 15 a una voz. De los cuáles:
      • 7 provienen de Notre-Dame
      • 1 también se encuentra en el Codex Montpellier
      • 1 es de Tortosa
      • 6 solo se dan en el Codex Las Huelgas. De ellos tenemos:
        • 4 planctus. Éstos son cantos funerarios dedicados a personajes importantes. Son los siguientes:
          • Rex obit (Por Alfonso VIII de Castilla. † 1214)
          • Plange, Castella misera (Por Sancho III de Castilla. † 1158)
          • Quis dabit capiti meo (El destinatario permanece desconocido)
          • O monialis concio burgensis (Por la madre abadesa María González de Agüero. † 1335)
        • 2 antífonas oracionales. Son las siguientes
          • Omnium in te
          • Ihesu clementissime
  • 31 secuencias o prosas. Podemos clasificarlas de la siguiente manera:
    • 2 son anteriores a Adam de St. Victor. Una es debida a un maestro alemán y la otra a uno francés.
    • 6 se encuentran también en otros manuscritos europeos anteriores o contemporáneos a Las Huelgas.
    • 6 se encuentran también en otros manuscritos sólo peninsulares.
    • 10 se encuentran también en otros manuscritos, pero el Codex Las Huelgas es el más antiguo que las incluye.
    • 7 se incluyen solo en Las Huelgas, entre las que podemos citar:
      • Novis cedunt vetera
      • Flavit auster
  • 54 partes de la misa. De ellas:
    • 5 Kyries. Dos son exclusivos del Codex Las Huelgas. Carecen de tropo.
    • 1 Ofertorio
    • 8 Sanctus. Uno carece de tropo. De los siete restantes, sólo dos a dos voces, aparecen en exclusiva en éste códice.
    • 9 Agnus Dei. Todos con tropo. Cinco son exclusivos del Codex Las Huelgas.
    • 31 Benedicamus Domino. De ellos:
      • 9 aparecen sin tropo.
      • 1 se presenta solo como tropo del Benedicamus, sin el Benedicamus previo.
      • 3 son ilegibles en el manuscrito.
      • De los 18 restantes:
        • 8 se encuentran en otros troparios europeos.
        • 10 se encuentran solo en el Codex Las Huelgas. De ellos:
          • 1 a una voz. Compuesto por Johannes Roderici.
          • 8 a dos voces. Dos de ellos compuestos por Johannes Roderici.
          • 1 a tres voces
  • 59 motetes, que podemos clasificar de la siguiente forma:
    • 11 provienen de melismas polifónicos del repertorio de Notre-Dame
    • 15 se conocen por otros manuscritos de la Escuela de Notre Dame, pero en el Codex Las Huelgas se presentan de una forma más primitiva.
    • 5 se encuentran también en el Codex Montpellier.
    • 7 son de una época posterior y también se conocen por otros manuscritos.
    • 21 solo se encuentran en el Codex Las Huelgas.
  • 1 Credo. Añadido posteriormente al manuscrito. Es el primer Credo polifónico (3 voces) del que se tiene noticia.
  • 1 Solfeo a 2 voces. Añadido posteriormente al manuscrito. Constituye la primera lección de solfeo conocida.

Por el número de voces, 86 piezas son a dos voces, 49 a tres voces, 1 a cuatro voces. El resto son monódicas, grupo éste al que pertenecen la mayor parte de las secuencias, los conductus y los Benedicamus.

La música la encontramos tanto en partitura como en partes separadas. La notación, de tipo franconiana, no es unitaria y presenta algunas anomalías como la distribución de las voces y ligaduras en la voz de tenor de los motetes.

Listado completo de obras

A continuación se detallan las obras del manuscrito (se sigue la numeración de Anglès). Los códigos de la columna de "Concordancias" con otros manuscritos y fragmentos se especifican más abajo. Los de la columna de "Grabaciones" se especifican en la sección de "Discografía".


Anglès
Folio Obra Voces Forma musical Concordanc. Grabaciones Comentarios
1 1 Rex virginum amator Deus... eleyson
(Cunctipotens genitor)
2 organum CAL DIS, SAR, LOZ, COD Kyrie
2 1v Conditor Kyrie omnium ymas... eleyson 2 organum Kyrie
3 2v Kyrie fons bonitatis 2 organum SIX, BES Kyrie
4 3v Kyrie eleyson 2 organum LIG Kyrie
5 4 Kyrie eleyson 2 organum Kyrie
6 4 Et in terra... Spiritus et alme orphanorum Paraclite 3 Gloria tropado MAB, BUR, BAR SIX, LOZ, LIG Gloria in excelsis Deo
7 5v Benedicta et venerabilis... Virgo Dei Genitrix 2 organum DIS Tenor del gradual del común de las fiestas de la Virgen
8 6v Alleluia. Salve virgo mater Dei 2 organum VOC, LIG Aleluya
9 7 Alleluia. Quae est ista tam formosa 2 organum VOC Aleluya
10 7v Alleluia. Angelus Domini descendit de celo
[Ave, gloriosa, plena gracie/Angelus Domini]
2 organum Aleluya
11 8 (Sin texto) 1 Benedicamus Domino tropado [Benedicamus, sane per omnia]
12 8v Recordare virgo mater... Ab hac familia tu propitia 2 organum ORF Ofertorio de algunas piezas de la Virgen
13 9v Sanctus, sanctus, sanctus 2 organum Sanctus
14 11 Cleri cetus psallat letus
(Tenor: Hosanna)
2 organum ATR, UNI Sanctus - Hosanna tropado
15 12 Te laudant agmina iugiter celica
(Tenor: Hosanna)
2 organum ORF Sanctus - Hosanna tropado
16 13v Clangat cetus iste letus
(Tenor: Hosanna)
2 motete ORF, TOR Sanctus - Hosanna tropado
17 15 Clangat hodie vox nostra melodum symphonia
(Tenor: Hosanna)
2 organum Sanctus - Hosanna tropado
18 16v Sanctus divinum mysterium semper declaratur 2 organum DIS, HUE Sanctus tropado
19 17 Ave verum corpus natum de Maria virgine
(Tenor: Sanctus)
2 organum LIG Sanctus - Hosanna tropado
20 18 O Jesu salvator dulcis consolator
(Tenor: Agnus)
3 organum DIS, EVF Agnus Dei tropado
21 18 Agnus Dei. Summa Patris virtus celorum factor 2 organum Agnus Dei tropado
22 19 Gloriosa spes reorum Virgo morem instrue
(Tenor: Agnus)
2 organum Agnus Dei tropado
23 19v Crimina tollis aspera mollis
(Tenor: Agnus)
2 organum RIP, ORF LOZ
24 19v Regula mors mater honoris
(Tenor: Agnus)
3 organum NLC, COD Agnus Dei tropado
25 20 Mortis dira ferens ut nostra pianda piares
(Tenor: Agnus)
2 motete Agnus Dei tropado
26 20v Christi pacientia mortem morte propria
(Tenor: Agnus)
3 organum EVF Agnus Dei tropado
27 20v Christi miseratio sanguine nos proprio
(Tenor: Agnus)
3 organum ATR, UNI Agnus Dei tropado
28 21 Exultet hec concio magno cum tripudio
(Tenor: Agnus)
3 organum HUE Agnus Dei tropado
29 21 Benedicamus Domino cum cantico cum iubilo 3 organum SEQ, MUA, POL Benedicamus Domino tropado
30 21v Benedicamus Domino 2 organum Benedicamus Domino
31 22 Catholicorum concio summi cum gaudio
(Tenor: Benedicamus)
2 organum ATR, SEQ, DIS, TRE, SAR, VOC, FLE*, CLE* Benedicamus Domino tropado
32 22v Benedicamus Domino 2 organum Benedicamus Domino
33 22v Benedicamus devotis mentibus 2 organum CAL Benedicamus Domino tropado
34 23 Qui nos fecit ex nichilo Patri eius
(Tenor: Benedicamus)
2 organum SEQ Benedicamus Domino tropado
35 23v Exultemus et letemur hodie resurrexit rex
(Tenor: Benedicamus)
2 organum ATR Benedicamus Domino tropado
36 24 Benedicamus. His est enim precursor et magnus Iohannes
(Tenor: Benedicamus)
2 organum SEQ Benedicamus Domino tropado
37 24v Benedicamus Domino 2 organum Benedicamus Domino.
Falta el tenor
38 25 Verbum Patris hodie processit ex virgine
(Tenor: Benedicamus)
2 organum SEQ, ALB Benedicamus Domino tropado
39 25v Benedicamus. Benigno voto qui cuncto preside mundo 2 organum CAL FLE Benedicamus Domino
40 25v Benedicamus Domino 3 organum HUE Benedicamus Domino
41 26v Verbum Patris hodie processit ex virgine
(Tenor: Benedicamus)
2 organum WAV Benedicamus Domino tropado
42 27 Haec est mater Domini sanctissima
(Tenor: Benedicamus)
2 conductus TRE, EVF, DIF Benedicamus Domino tropado
43 28 Resurgentis Domini Pascha celebratur
(Tenor: Benedicamus)
3 organum ATR, SEQ, DIS, EVF, UNI Benedicamus Domino tropado
44 29v Benedicamus Domino 2 organum Benedicamus Domino
45 30 Benedicamus Domino 2 organum Benedicamus Domino
46 30 Omnes de Saba. Surge et 2 organum VOC Gradual de la fiesta de Epifanía
47 31 Propter veritatem. Audi filia 3 organum DIF Gradual
48 12 Celeste preconium sonet vox fidelium
(Tenor: Hosanna)
2 organum LOZ Sanctus - Hosanna tropado
49 32v Benedicamus Domino 2 organum Benedicamus Domino tropado
50 33 Promereris summe laudis tu que Deum ventre claudis 2 prosa ORF, TOR
51 33v In virgulto gratie arbor pudicitie 2 prosa CLE, FRA
52 34v Maria virgo virginum ora pro nobis Dominum 2 prosa SEQ, DIS, LOZ, UNI, FLE, OBS
53 35v Salve sancta Christi parens 2 prosa LOZ, BES, LIG
54 36v Verbum bonum et suave personemus illud ave 2 prosa NLC, MIC, COD
55 38v Aeterni numinis mater et filia 1 prosa ORF BIN, BES
56 40 Nobis cedunt vetera, cellant terre viscera 1 prosa ATR, VOC
57 41v Virgo sidus aureum sidus et decorum 1 prosa SEQ, LOZ, UNI, DIF
58 45 Flavit auster flatu leni ventris aulam Deo pleni 1 prosa ATR, HUE, MOR, VOC, UNI, FIG
59 46v Eya mater fidelium
Ave regina gloriae splendor celestis curiae
1 prosa HUE, EWI
60 48 Angelorum laude digna virgo clemens et benigna 2 prosa BIN
61 51 Stabat iuxta Christi crucem stabat videns 1 prosa SEQ, DIS, REN, EST, ROS
62 52v In sapientia disponens omnia eterna deitas 1 prosa BCE, MBN, LER DIS, REN, FLO
63 54v Victimae paschali laudes 2 prosa CAM, DIS, SIX, SAR
64 56 Personnarum Trinitatem et nature unitatem 1 prosa BUR
65 57v Cetus apostolici festa recolentes 1 prosa VOC
66 58v Caeli solem imitantem in occasu triunphantes 1 prosa BCE, TOL, TOR, URG
67 60 Iucundare plebs fidelis, cuius pater est in celis 1 prosa BCE, TOR BES, NBE
68 61 Ex agone sanguinis. Arcem scandit culminis 2 prosa HUE*
69 63 Elizabeth Zachariae magnum virum in hac die 1 prosa BCE, TOR
70 65 Confessorum agonia modulata symphonia 1 prosa FLE
71 65v Rex eterne maiestatis cuius sceptrum potestatis 1 prosa
72 67 Virgines egregie Virgines sacrate 1 prosa TOR, BCE FLE
73 68 Ad honorem salvatoris intus corde voce foris 1 prosa ALC
74 70 Ad celsi connubia regis virgo regia 1 prosa
75 71v De Christi corpore tanta sollemnia 1 prosa
76 73v Gaude virgo plena Deo de qua natus fortis leo 1 prosa FLE
77 75 Dolens auctor omnium mundi de peccatis 1 prosa
71v De christi corpore tanta sollemnia 1 prosa
78 76 Laudes aeterni luminis celestis armonia. Laudes Hincmari 1 prosa TAR
79 78 Intra viridarium virginale lilium 2 prosa
80 80 Salve regina glorie mater stella maris 2 prosa SEQ, DIS, SAR, LOZ, FLE, NYE, CLE
81 82 Belial vocatur diffusa calliditas 4 motete NLC, HUE, CEL, MOR, VOC, UNI, DIF
82 83 Dum superbit impius et pauper incenditur 3 motete
(conductus-motete)
83 84v Alta bovi et leoni aquile volanti 3 motete
(conductus-motete)
MAD NLC, TRE, COD, BES, FLE, LIG
84 85 Sicut a prophetis spiritu repletis
(Tenor: Propter)
3 motete
(conductus-motete)
ZOR
85 87 Gaude chorus ommium fidelium rosa fragrans
(Tenor: Angelus)
3 motete
(conductus-motete)
86 88 Veni vena venie vite via
(Tenor: Et in fines)
3 motete
(conductus-motete)
MAD
87 89 Mundi dolens de iactura patris miseratio 3 motete
(conductus-motete)
SEQ, DIS, SAR
88 90 Mulier misterio sterilis mire fit
(Tenor: Mulierum)
2 motete
89 90v Agmina militie celestis
(Tenor: Agmina)
3 motete
(conductus-motete)
La melodía proviene de la canción provenzal "L'autrier cuidai aver druda"
90 92 Non orphanum te deseram sed efferam 2 motete
91 93 Surrexit de tumulo fulgens plus quam stella 2 conductus NLC, VOC, FLE
92 94 Splendidus regis thronus solaris
Leo bos et aquila regalis
3 motete doble BES
93 94v O quam sancta quam benigna
(Tenor: El gaudebit)
2 motete
94 95 Honor triumphantis ecclesie 3 motete
(conductus-motete)
95 95v Patrum sub imperio status stat ecclesiae
(Tenor: Pro patribus)
3 motete
(conductus-motete)
UNI
96 96 In omni fratre tuo non habeas fiduciam
(Tenor: In seculum)
2 motete
97 97 Crucifigat omnes Domini crux altera 2 conductus HUE, BES, IOC
98 98 Ad celi sublimia et promissa gaudia
(Tenor: Et regnabit)
2 motete MAD
99 98v Ave caro splendida plus quam solis radius 3 motete
(conductus-motete)
100 99v Virgo parit puerum integro pudore
Nova salus hominis nata nobis hodie
(Tenor: Benedicamus)
3 motete doble ATR
101 100v Ave (Salve) virgo regia Mater clementie
Ave gloriosa mater salvatoris
(Tenor: Domino)
3 motete doble DIS, CLE
102 101v Novus miles sequitur viam novi regis 2 conductus MAD MIC, RIT, CHI
103 102 O Maria virgo regia tu stella clara rutilans
Organica cantica nostra psallat cantica
3 motete doble TRE, FLE, LIG
104 102v O Maria virgo davidica
O Maria maris stella
(Tenor: Et veritate)
3 motete HUE, TRE, MOR Triplum variable
105 103v Parit preter morem creata creatorem 2 conductus MAD FLE
106 105 Benedicite. Dominus. Gustate et videte
Benedicite. Dominus. Edent pauperes
(Tenor: Aptatur)
3 motete doble
107 105v Res nova mirabilis Virgo semper
Virgo decus castitatis virgo regia
3 motete doble
108 106v Salve virgo virginum, salve lumen luminum
O dulcissima virgo mater Domini
(Tenor: Aptatur)
3 motete doble TRE, DIF
109 107v Et florebit lilium flos Libani
(Tenor: Et florebit)
2 motete Falta el tenor
110 108 Idola dum subdola mons sequitur 2 motete Falta el tenor
111 109 Tres sunt causa conferendi bonum in ecclesia 2 motete
112 109v Virgo virginum salus hominum 2 motete CEL
113 110 Mulierum hodie maior natus oritur
(Tenor: Mulierum)
2 motete
114 110v Mulieris marcens venter dum virescit 2 motete
115 111 Divinarum scripturarum latens tegmine
(Tenor: Filia)
2 motete MAD
116 111 Omnipotens fecit grandia mirabilia 2 motete MAD UNI
117 111v Tu claviger eteris magister ceteris 2 motete El tenor está borrado
118 112 Laus tibi salus hominum
Laus tibi virgo virginum
(Tenor: Et vide)
3 motete doble
119 112v In seculum artifex seculi
In seculum supra mulieres
(Tenor: In seculum)
3 motete doble DIS, ANI
120 113 Gaude (salve) virgo nobilis Maria
Verbum caro factum est
(Tenor: Et veritate)
3 motete doble DIS
121 113v Ave regina celorum ave domina
Alma redemptoris mater que pervia
(Tenor: Alma)
3 motete doble Autor: Hermannus Contractus
122 114 O Maria decus angelorum sublevatrix
De virgula vero inicio irrigua
(Tenor: Et confitebor)
3 motete doble
123 114v Psallat chorus in novo carmine organico
Eximie pater egregie rector pie
(Tenor: Aptatur)
3 motete doble SEQ, SAR, COD, LIG
124 115 Celi domina quam sanctorum agmina
Ave virgo virginum ave lumen luminum
(Tenor: Et super)
3 motete doble
125 115 Ave lux luminum, ave splendor
Salve virgo rubens rosa sola Christi
3 motete doble
126 116 Claustrum pudicitie Virginis triclinium
Virgo viget melius dum peperit
(Tenor: Flos filius)
3 motete doble CJO, FLE
127 116v Amor vincens omnia potentia
Marie preconio devocio
(Tenor: Aptatur)
3 motete doble ORF
128 117v Ex semine Abrae divino moderamine
Ex semine rosa prodit spine
(Tenor: Ex semine)
3 motete doble
129 118v O Plangant nostri prelati rebus suis viduati
(Tenor: Omnes)
2 motete SEQ, MAU
130 119 Salve porta regni glorie lux gratie
Salve salus gentium, Maria, fidelium
(Tenor: Salve Sancta Parens)
3 motete doble DIS, CEL, UNI, CJO, FLE, OBS Introito del común de la Virgen
131 119 Deo confitemini qui sua clementia
(Tenor: Domino)
2 motete MAD
132 119 Ex illustri nata prosapia... sponsa Christi
Ex illustri nata prosapia... et nobilis
3 motete doble ATR, NLC, SEQ, HUE, MOR, VOC, COD, FLE, ZOR, MAU
133 129v Iam nubes dissolvitur
Iam novum sidus oritur
(Tenor: Solem)
3 motete doble DIS, TRE, ANI
134 121v Casta catholica cantent connubia.
Da dulcis domina dulcoris dulcia
2 conductus doble ATR, SEQ, HUE, MOR, VOC, FRA
135 122v Ave verum corpus natum de Maria Virgine
Ave vera caro Christi
3 motete
136 123v Ave caro splendida plus quam solis radius
Salve salus redemptorium tuo Christe sanguine
3 motete doble
137 124v O Maria Maris stella plena gratie
O Maria Dei cella splendor glorie
(Tenor: Veritatem)
3 motete doble HUE, LOZ, AMA, EUN
138 124v Ave caro splendida plus quam solis radius
Ave verum corpus natum
3 motete doble
139 125v O plena gratie dum beneficia
(Tenor: Omnes)
2 motete SEQ
140 126 In veritate comperi quod sceleri
(Tenor: Veritatem)
2 motete CJO
141 127v Clama ne cesses Syon filia
(Tenor: Alleluia)
2 motete
142 127v Homo miserabilis tu numquam stabilis
(Tenor: Brumas est mors)
2 motete HUE
143 128 Ecclesie princeps et domine
(Tenor: Et confitebor)
2 motete
144 129 Benedicamus Domino 3 organum Benedicamus Domino
145 131 De castitatis thalamo ventrem virginalem 2 conductus DAN, ATR, MOR, LOZ, UNI, FLE, NYE, ALB
146 132 Quod promisit ab eterno die solvit hodierno 2 conductus MAD
147 134 Flos de spina procreatur et flos flore fecundatur 2 conductus MAD TRE
148 137 Columbe simplicitas fel horret molitie 2 conductus BES
149 138 Soli nitorem equori pugillum adde laticis 2 conductus
150 139v Parens patris natique filia virgo mater 2 conductus AUR
151 140v O gloriosa Dei genitrix virgo semper Maria 2 conductus SEQ, TRE, MOR, VOC, DIF, FOR
152 143 Dum sigillum summi Patris signatum divinitus 2 conductus BIN
153 145 Ave maris stella virgo decus virginum 3 conductus MAD DIS, TRE, FOR, TAP
154 147 Mater patris et filia mulierum letitia 3 conductus MAD SEQ, AN4
155 150v Ergo agnus veri Dei magne magnus dator spei 2 conductus MAD
156 151v Ave Maria gratia plena Dominus tecum 2 conductus MAD ATR, SEQ, VOC, CJO, AN4
157 166 Mellis stilla, maris stella rosa primula 3 motete
(conductus-motete)
158 167 Si vocatus ad nuptias advenias 1 conductus
159 167 Omnium in te Christe credentium terge sordes 1 conductus ATR
160 167 In hoc ortus occidente sol emergens de torrente 1 conductus
161 167v Audi pontus audi tellus audi maris 1 conductus SEQ, DIS, CEL, SAR, FLE, REN
162 157 Bonum est confidere in dominorum domino 1 conductus MAU
163 157v Ve mundo a scandalis ve nobis ut acephalis 1 conductus
164 158 Veni redemptor gentium, creator spiritus. (Sanctus) 1 conductus TOR DIS, FLE
165 158 Fontis in rivulum sapor ut defluit 1 conductus DOR, ALC
166 158v Homo natus ad laborem tui status 1 conductus
167 161 Iesu clementissime qui in diluvio Noe reservasti 1 conductus ATR
168 161v Ergo vide ne dormias set vigilans 1 conductus
169 161 Rex obiit et labitur Castelle gloria 1 conductus ATR, SFM, NLC, SEQ, THE, VOC, WIT, PAN, CAT Planctus por la muerte del rey Alfonso VIII de Castilla († 1214)
170 159 Quis dabit capiti meo aquam et occulis meis 1 conductus ATR, SFM, NLC, SEQ, THE, MOR, VOC, WIT, CAT Planctus. El destinatario es desconocido
171 159v O monialis concio Burgensis plange filiam 1 conductus ATR, SFM, NLC, SEQ, TRE, THE, VOC, WIT, CAT Planctus por la muerte de la abadesa del Monasterio de Las Huelgas, María González de Agüero († 1335)
172 160 Plange Castella misera plange pro rege Sancio 1 conductus ATR, SFM, NLC, SEQ, EWI, THE, VOC, UNI, WIT, ALT, CAT Planctus por la muerte del rey Sancho III († 1158)
173 160v Benedicamus sane per omnia non est res 1 Benedicamus Domino tropado ATR Autor: Johannes Roderici
174 162 In hoc festo gratissimo corde letemur intimo 2 Benedicamus Domino tropado SEQ Autor: Johannes Roderici
175 165 Benedicamus sane per omnia non est res 1 Benedicamus Domino tropado
176 165, 153-154 [Credo in unum Deum] Patrem omnipotentem 3 Credo BNA SIX
177 154v Fa fa mi fa mi re mi
Ut re mi ut re mi
2 Pieza de solfeo NLC, SEQ, DIS, TRE, VOC
178 155 Benedicamus. O quam sanctum 1 Benedicamus Domino tropado Autor: Johannes Roderici
179 155v Iste est Iohannes 1 Benedicamus Domino tropado
180 156 O speculum monachorum 1 Benedicamus Domino tropado
181 156v Benedicamus. O quam pretiosum lignum 1 Benedicamus Domino tropado Ilegible
182 163 Iste est Iohannes 1 Benedicamus Domino tropado
183 163v Benedicamus Virgini matri 2 organum ATR, SEQ, CEL, SAR, VOC Benedicamus Domino tropado
Autor: Johannes Roderici
184 163v Benedicamus. O quam pretiosum lignum
Aeterni numinis mater et filia. De Christi corpore tanta sollemnia
1 Benedicamus Domino tropado
185 164v Perhibentur cunctis rerum 1 Benedicamus Domino tropado
186 168 Benedicamus. Hic est enim precursor 1 Benedicamus Domino tropado LIG
(*) Versión instrumental

Concordancias con otros manuscritos y fragmentos:

  • RIP - Barcelona, Archivo de la Corona de Aragón, Ripoll 139 (Fragmento procedente del Monasterio de Ripoll)
  • BAR - Barcelona, Biblioteca Central, M. 853
  • BCE - Barcelona, Biblioteca Central, M. 911
  • ORF - Barcelona, Biblioteca del Orfeó Catalá, Ms. 1
  • BUR - Burgos, Archivo de la Catedral, Ms. 61. Fragmento 2
  • LER - Lérida, Archivo de la Catedral, Ms. 8
  • MBN - Madrid, Biblioteca Nacional, Mss. 19421
  • MAB - Madrid, Biblioteca Nacional, Mss. 20324
  • MAD - Madrid, Biblioteca Nacional, Mss. 20486 (Codex de Madrid)
  • BNA - Madrid, Biblioteca Nacional, Mss. V 21-8
  • CAL - Santiago de Compostela, Archivo de la Catedral (Codex Calixtinus)
  • URG - Seo de Urgel, Iglesia de la Piedad. "Missale mixtum". "Prosarium"
  • TAR - Tarragona, Archivo diocesano, cód. 39
  • TOL - Toledo, Biblioteca Capitular, Ms. 35.10
  • TAC - Tortosa, Archivo de la Catedral, Ms. 133
  • TOR - Tortosa, Archivo de la Catedral, Ms. 135

Las obras compuestas con seguridad por Johannes Roderici, que llevan la inscripción "Johannes Roderici me fecit" son las siguientes cuatro:

173. Benedicamus, sane per omnia
174. In hoc festo gratissimo
178. Benedicamus, o quam sanctum
183. Benedicamus virgini matri

Hay otras tres que, aunque son anónimas, podrían también deberse a J. Roderici:

179. Iste est Iohannes
181. Benedicamus, o quam preciosum
182. Iste est Iohannes

Discografía

La siguiente discografía se ha ordenado por año de grabación, pero la referencia es la de la edición más reciente en CD. No se incluyen las recopilaciones, sólo los discos originales.

  • 1954 - [DAN] Masterpieces of Music before 1750, vol. 1. An Anthology of Musical Examples from Gregorian Chant to J.S. Bach. Women's Voice of the University of Copenhagen. Niels Møller. Haydn Society recording HSCD 9038. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1970 - [ATR] El Códice de las Huelgas (S.XII-XIV). Coro de monjas del Monasterio de las Huelgas. Atrium Musicae de Madrid. Gregorio Paniagua. JL. Ochoa de Olza. Colección de Música Antigua Española. Hispavox. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1972 - [WAV] Las Cantigas de Santa Maria. Songs and Instrumental Music From the Court of Alfonso X. The Waverly Consort. Michael Jaffee. Vanguard Classics 082 013 71. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1973 - [CAM] Osterfestkreis. Chant grégorien pour le temps pascal. Capella Antiqua München. Konrad Ruhland. Philips 426 840-2. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1976 - [SFM] Planctus. Studio der frühen Musik. EMI "Reflexe" 1C 063-30 129 (LP). Información en medieval.org (en inglés). Edición en CD junto con otras grabaciones en: Reflexe Vol. 5 - Stationen Europäischer Musik. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1982 - [POL] Ultreia !. Sur la route de Saint-Jacques-de-Compostelle. Ensemble de musique ancienne Polyphonia Antiqua. Yves Esquieu. Pierre Vérany PV 7 90 042. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1987 - [RIT] Rituel. Sacred chants from the early Capetian era. Gregorian chants & polyphonies. Ensemble Venance Fortunat. Anne-Marie Deschamps. L'empreinte digitale ED 13154. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1987 - [CHI] Music of The Age of Chivalry. Mary Remnant, Petronella Dittmer, Mathew Hart Dyke. Soundalive Music SAMMT/CD 101. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1989 - [NLC] The Pilgrimage to Santiago. New London Consort. Philip Pickett. L'Oiseau-Lyre. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1989 - [ALC] Visions and Miracles. Gallician and Latin sacred songs from 13th-century Spain. Ensemble Alcatraz. Nonesuch 7 9180-2. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1990 - [EST] Ave maris stella. Marienverehrung im Mittelalter. Estampie "Münchner Ensemble für frühe Musik". Christophorus CHR 77 107. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1991 - [NBE] Wanderer's Voice. Medieval Cantigas & Minnesang. The Newberry Consort. Harmonia mundi HMU 90 7082. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1992 - [SEQ] Codex Las Huelgas. Sequentia. Barbara Thornton, Benjamin Bagby. Deutsche Harmonia Mundi 05472 77238 2. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1992 - [DIS] Femmes mystiques, XIIIe Siecle. Codex Las Huelgas. Discantus. Brigitte Lesne. Opus 111 OPS 30-68. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1993 - [HUE] Codex Las Huelgas. Huelgas Ensemble. Paul van Nevel. Sony SK 53 341. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1993 - [BIN] Ecole de Notre-Dame de Paris. Permanence et Rayonnement XIIe, XIIIe et XIVe siècles. Ensemble Gilles Binchois. Dominique Vellard. Harmonic 9349. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1993 - [ALB] A Rose of Swych Virtu. Reverence from the Renaissance and the Middle Ages. Música Antigua de Albuquerque. Dorian Discovery DIS-80104. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1994 - [CEL] Celi Domina. El culto a la Virgen en la música de la Edad Media. Alia Mvsica. Miguel Sánchez. Gober G-30595-2. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1994 - [SIX] Haec Dies. Easter at Notre Dame Paris c1220. Les Six. Move MD 3144. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1994 - [FRA] Llibre Vermell de Montserrat - Cantigas de Santa Maria. Alla Francesca. Opus 111 30-131. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1994 - [ANI] Sacred Music of the Middle Ages. Hildegard von Bingen (1098-1179) and Others. Anima. SAP001. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1994 - [REN] The Ring of Creation. The Renaissance Players. Winsome Evans. Walsingham WAL 8005-2. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1994 - [SIN] Beyond Plainsong. Tropes and Polyphony in the Medieval Church. Pro Arte Singers. Thomas Binkley. Focus 943. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1995 - [MIC] In Festa. Calendimaggio di Assisi. Ensemble Micrologus. Micrologus 0001. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1995 - [FLO] Magnificentia Iberica. Music of Medieval Spain. Florata. Tim Rayborn. AS&V Gaudeamus 144. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1995 - [ALT] Iberian garden, vol. 2. Jewish, Christian and Muslim Music in Medieval Spain. Altramar. Dorian Discovery DIS-80 158. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1995 - [EBO] Barcelona Mass / Song of the Sibyl. Obsidienne. Emmanuel Bonnardot. Opus 111 30-130. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1996 - [EWI] Du Grégorien à Pérotin. Ensemble Witiza. Arsonor 001-2. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1996 - [ZOR] Polyphonics. Zorgina Vocalensemble. Ohmnibus Records 2000-15. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1996 - [DOR] Echoes of Spain. Galician-Portuguese music of the Middle Ages. Sonus Ensemble. Dorian Discovery 80154. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1997 - [TRE] Le Codex Las Huelgas. Chants polyphoniques espagnols du XIIIe siècle. Ensemble Tre Fontane y Dames de Choeur. Alba musica AL 0397. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1997 - [SAR] Fallen Women. Women as Composers and Performers of Medieval Chant. Arab-Byzantine Chant. Sarband. Jaro 4210-2. Dorian 93235. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1997 - [THE] Monastic Song. 12th Century Monophonic Chant, Peter Abelard, Codex Las Huelgas. Theatre of Voices. Paul Hillier. Harmonia Mundi USA HMU 90 7209. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1997 - [TAP] Hildegard von Bingen - Celestial light. Chant of Hildegard von Bingen, Medieval polyphony. Tapestry. Laurie Monahan. Telarc CD-80456. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1998 - [MOR] Chants d'Hildegard von Bingen - Manuscrit de Las Huelgas. Mora Vocis. Mathoeus 98 R 2. Mandala 4951. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1998 - [EVF] Chants mystiques des abbayes cisterciennes. Ensemble Venance Fortunat. Anne-Marie Deschamps. L'Empreinte digitale ED 13 106. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1998 - [VOC] Codex Las Huelgas - Polifonía inédita. Voces Huelgas. Luis Lozano. Sony SK 60844. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1998 - [LOZ] Codex Las Huelgas - Misa Santa Maria la Real. Voces Huelgas. Luis Lozano. Sony SK 60846. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1998 - [COD] Por que trobar é cousa en que iaz. Martín Códax. Grupo de Música Antigua de Compostela. Fernando Olbés, Miguel A. López. Clave Punteiro 9107. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1998 - [MAU] Musica Cathedralis, Chartres XIIIe siècle. Faire chanter les pierres de la Cathédrale de Chartres. La Maurache. Ensemble Fulbert de Chartres. La Maîtrise du Conservatoire de Chartres. Arion ARN 268428 (2 CDs). Información en medieval.org (en inglés)
  • 1998 - [AMA] Sur les Chemins de Saint-Jacques. Ensemble Amadis. Jade 74321 64760-2. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1998 - [EUN] The Black Madonna. Pilgrim Songs from the Monastery of Monsterrat. Ensemble Unicorn. Michael Posch. Naxos 8.554256. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1999 - [UNI] Unica Hispaniae. Alia Mvsica. Miguel Sanchez. Harmonia Mundi HMI 987021. Información en medieval.org (en inglés)
  • 1999 - [AUR] Saint-Jacques de Compostelle. Le Chemin de Compostelle. Aurore. Suisa CD 840. Información en medieval.org (en inglés)
  • 2000 - [WIT] Lux æterna. Les 4 planctus du Codex Las Huelgas - La messe des Défunts grégorienne. Ensemble Witiza. Luis Bárban. Musica Ficta 04/2002-01. Información en medieval.org (en inglés)
  • 2000 - [CJO] Stella splendens. Bois de Cologne y Maria Jonas. Marc Aurel Edition MA 20003. Información en medieval.org (en inglés)
  • 2000 - [DIF] Diferencias - A Journey through Al-Andalus and Hispania. Codex Huelgas, Villancicos. Ensemble Diferencias. Conrad Steinmann. Divox Antiqua CDX-79809. Información en medieval.org (en inglés)
  • 2000 - [ROS] Season of Angels. Harmony of the Spheres. The Rose Ensemble. Rose 00002. Información en medieval.org (en inglés)
  • 2001 - [FOR] Chants de l'amour divin. Chants des monastères féminins. Ensemble Venance Fortunat. Anne-Marie Deschamps. L'Empreinte Digitale ED 13133. Información en medieval.org (en inglés)
  • 2002 - [BES] Bestiario de Cristo. Alia Mvsica. Miguel Sanchez. Harmonia Mundi HMI 987033. Información en medieval.org (en inglés)
  • 2002 - [FLE] Temple of Chastity. Codex Las Huelgas - Music from 13th century Spain. Mille Fleurs. Signum 043. Información en medieval.org (en inglés)
  • 2002 - [LIG] Iberica. Polyphonies sacrées de la péninsule ibérique - XIIIe siècle. Ensemble Ligeriana. Katia Caré. Jade 198 988-2. Información en medieval.org (en inglés)
  • 2002 - [MUA] El cantar de la Conquista de Almería. Música Antigua. Eduardo Paniagua. Pneuma PN-450. Información en medieval.org (en inglés)
  • 2002 - [AN4] La Bele Marie. Songs to the Virgin from 13th-century France. Anonymous 4. Harmonia Mundi HMU 90 7312. Información en medieval.org (en inglés)
  • 2002 - [REN] The Road to Compostela. The Rose Ensemble. Rose 00004. Información en medieval.org (en inglés)
  • 2003 - [NYE] Music of Medieval Love. Women as Performers, Subjects and Composers. New York's Ensemble for Early Music. Frederick Renz. Ex Cathedra EC-9005 (70070-29005-2). Información en medieval.org (en inglés)
  • 2003 - [PAN] El crisol del tiempo. Música Antigua. Eduardo Paniagua. Pneuma PN-470. Información en medieval.org (en inglés)
  • 2004 - [IOC] Media Vita in Morte Sumus. Ein Spiel um die letzten Dinge. Ensemble Ioculatores. Raum Klang RK 9707. Información en medieval.org (en inglés)
  • 2005 - [CLE] La Messe de Tournai - Codex Musical de las Huelgas. Clemencic Consort. Choralschola der Wiener Hofburgkapelle. René Clemencic. Oehms Classics 361. Información en medieval.org (en inglés)
  • 2005 - [OBS] La Fête des Fous. Obsidienne. Emmanuel Bonnardot. Calliope CAL 9344. Información en medieval.org (en inglés)
  • 2005 - [FIG] Lux Feminae (900-1600). Montserrat Figueras et al. Alia Vox AVSA 9847. Información en medieval.org (en inglés)
  • 2005 - [CAT] Delectatio Angeli. Music of love, longing & lament. Catherine Bott and Friends. Hyperion CDA 67549. Información en medieval.org (en inglés)

Véase también

Referencias y bibliografía

  • Hoppin, Richard H. (2000). La Música medieval. Madrid: Editorial Akal. ISBN 84-7600-683-7. 
  • Fernández de la Cuesta, Ismael (1983). Historia de la música española. Vol 1. Desde los orígenes hasta el ars nova. Madrid: Alianza Editorial. ISBN 84-206-8501-1. 
  • Rubio, Samuel (1983). Historia de la música española. Vol 2. Desde el Ars Nova hasta 1600. Madrid: Alianza Editorial. ISBN 84-206-6474-X. 
  • Anglès, Higinio (1931). El Còdex Musical de as Huelgas. Música a veus dels segles XIII-XIV. 3 vols. Barcelona: Institut d'Estudis Catalans.  Contiene un facsímil del manuscrito.
  • Anderson, Gordon Athol (1982). The Huelgas Manuscript, Burgos, Monasterio de Las Huelgas. 2 vols. Corpus Mensurabilis Musicæ 79, American Institute of Musicology. Neuhausen-Stuttgart: Hänssler Verlag.  Contiene la transcripción en notación moderna.
  • Asensio Palacios, Juan Carlos (2001). El Códice de Las Huelgas. Madrid: Alpuerto y Fundación Caja Madrid. ISBN 84-381-0314-x. 
  • Fernández de la Cuesta, Ismael (1980). Manuscritos y fuentes musicales en España. Edad Media. Madrid: Alpuerto. ISBN 84-381-0029-5. 
  • Pla, Roberto. Artículo en el disco El Códice de las Huelgas (S.XII-XIV). Coro de monjas del Monasterio de las Huelgas. Atrium Musicae.

Enlaces externos


Wikimedia foundation. 2010.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Mira otros diccionarios:

  • Codex Las Huelgas — A page from the manuscript: note red staff and capital The Codex Las Huelgas (E BUlh) is a music manuscript or codex from c. 1300 which originated in and has remained in the Cistercian convent of Santa María la Real de Las Huelgas in Burgos, in… …   Wikipedia

  • Abbey of Santa María la Real de Las Huelgas — For the monastery of the same name in Valladolid, see Santa María la Real de las Huelgas (Valladolid). Facade of the monastery …   Wikipedia

  • Monasterio de Santa María la Real de Las Huelgas — Tipo Monasterio Advocación Santa María …   Wikipedia Español

  • Codex Calixtinus — Codex Calixtinus, Folio 4r, Apóstol Santiago. El Codex Calixtinus o Códice Calixtino es un manuscrito iluminado de mediados del siglo XII. Constituye una especie de guía para los peregrinos que seguían el Camino de Santiago en su viaje a Santiago …   Wikipedia Español

  • Huelgas Ensemble — Datos generales Origen Bélgica Información artística …   Wikipedia Español

  • Huelgas ensemble — Le Huelgas Ensemble est un groupe vocal et instrumental belge de musique ancienne, spécialisé dans l interprétation de musique médiévale (à partir du XIIIe siècle), de musique de la Renaissance et des débuts de la musique baroque. Il est… …   Wikipédia en Français

  • Huelgas — puede referirse: al plural de huelga, forma de reivindicación consistente en cesar de trabajar (huelga laboral), de ingerir alimentos (huelga de hambre), en aplicar los reglamentos de forma íntegra e inflexible (huelga de celo) o en aumentar… …   Wikipedia Español

  • Codex de Madrid — El Codex de Madrid (Madrid, Biblioteca Nacional, Mss. 20486) (Ma) es un manuscrito musical medieval del siglo XIII. Contiene obras polifónicas pertenecientes a la Escuela de Notre Dame de París. Contenido 1 El manuscrito 2 Las obras 3 …   Wikipedia Español

  • Codex Faenza — El Codex Faenza (Faenza, Biblioteca Comunale 117) (I FZc 117) también conocido como Codex Bonadies es un manuscrito copiado en el siglo XV que contiene la colección de música para teclado más antigua de la que disponemos. Actualmente se conserva… …   Wikipedia Español

  • Huelgas Ensemble — Le Huelgas Ensemble est un groupe vocal et instrumental belge de musique ancienne, spécialisé dans l interprétation de musique médiévale (à partir du XIIIe siècle), de musique de la Renaissance et des débuts de la musique baroque. Il est… …   Wikipédia en Français

Compartir el artículo y extractos

Link directo
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”