Cohors I Celtiberorum Equitata civium romanorum

Cohors I Celtiberorum Equitata civium romanorum
Cohors I Celtiberorum equitata civium romanorum
Activa Desde c. 80 hasta 409.
País Vexilloid of the Roman Empire.svg Imperio romano
Tipo Cohors quinquagenaria equitata
Función Infantería de asalto con caballería de apoyo
Tamaño Variable. Aprox. 600
Parte de 6 centurias de 80 infantes y 4 turmas de 30 jinetes, comandadas por 6 centuriones y 4 decuriones, a las órdenes de una Praefectus cohortis ecuestre.
Acuartelamiento Mauretania Tingitana(80-123)
Hispania Tarraconensis (123-409) Sobrado dos Monxes (123-395), Iuliobriga(395-409)
Comandantes
Comandantes
notables
T. Varius Clemens (142-152)
Insignias
Símbolo de
identificación
vexillum o estandarte
Cultura e historia
Mote Celtiberorum, desde Domiciano
Civium Romanorum al menos desde Trajano
Equitata desde Domiciano

La Cohors I Celtiberorum Equitata civium romanorum fue una unidad auxiliar del ejército imperial Romano del tipo Cohors quinquagenaria equitata.

Contenido

Orígenes de la unidad

Fue reclutada bajo la Dinastía Flavia, posiblemente bajo Domiciano, de entre los miembros del antiguo pueblo prerromano de los celtíberos. Debe diferenciarse de otra Cohors I Celtiberorum destacada en la provincia Britannia durante el siglo II.

La unidad fue destinada a la provincia Mauritania Tingitana, donde parece atestiguada en varios diplomas militares de época de Trajano, y es más que posible que consiguiese los epítetos honoríficos de civium romanorum poco antes, bajo Domiciano.

Así aparece en el diploma militaris AE. 1979, n.º 553:

[Imp(erator) Caesar diui Neruae f(ilius)] Nerua Traianus [Aug(ustus) Germanicus Dacicus pon]tif(ex) max(imus) tribunic(ia) [pot(estate) XIII imp(erator) V]I co(n)s(ul) V p(ater) p(atriae) [equit(ibus) et peditibu]s qui militauerunt in [alis trium et cohort]ibus quat(t)uor [quae appellantur I] Aug(usta) c(iuium)R(omanorum) et Gemel[liana et Gallorum Taurian]a torquata uictrix [et I Asturum et Call]aecorum et I Celti[berorum c(iuium) R(omanorum) et II milliaria Sagi]ttarior(um) c(iuium) R(omanorum) et [III Asturum c(iuium) R(omanorum) et sunt i]n Mauretania [Tingitana sub Marco Clodio Catull]o quin[is et uicenis pluribusue stipendiis emeritis dimissis honesta missione quorum nomina subscripta sunt...Primus idus octobres] C(aio) Iulio [Proculo] C(aio) Aburnio [Valente co(n)s(ulibus)][1]

La Cohorte en Hispania en el siglo II

Inscripción votiva CIL II 2552 en la que el decurio Lucretius Paternus, oficial de la Cohors I Celtiberorum participó en la dedicación a Júpiter por la salud de los emperadores marco Aurelio y Lucio Vero.

Por orden de Adriano, fue traslada a Hispania, a la provincia Tarraconense, adscrita a la Legio VII Gemina Felix y así aparece atestiguada en la Tessera de Castromao (Celanova, Orense) en 132, que dice:

AE 1972, 282: C(aio) Iulio Serio Augurino C(aio) Trebio/ Sergiano Co(n)s(ulibus)/ Coelerni ex Hispania Citeriore/ Conventus Bracarum C(aio) An/tonio Aquilo Novaaugustano/ Praef(ecto) Coh(ortis) I Celtiberorum/ Liberis Posterisque eorum/ Hospitium Fecerunt/ C(aius) Antonius Aquilus cum Coelern/nis Liberis posterisque eorum/ Hospitium fecit/ legatus egit/ P(ublius) Campanius Lemianus[2]

Su campamento fue construido en el territorium de la ciudad de Brigantium (La Coruña), en la localidad de Sobrado dos Monxes. Su castellum abarcaba poco más 2,4 ha., con forma rectangular, con las esquinas redondeadas, y estaba circunvalado por una muralla simple precedida por un doble foso y con cuatro puertas flanqueada por pequeñas torres. En su interior, se ha excavado el principia, un horreum y algunos barracones. Los hallazgos han consistido en cerámicas de los siglos II a IV, tanto comunes como Terra Sigillata Hispanica, objetos metálicos, incluyendo armas, monedas romanas de los siglos II a IV, y dos incripciones.

Cerca del campamento, sobre los restos de dos tumbas megalíticas o medorras, fueron levantadas dos torres cuadrangulares de vigilancia y señales.

Bajo Antonino Pío y Marco Aurelio, la Cohorte envió destacamentos a la zona minera de Las Médulas en El Bierzo (León), y bajo el mandato de Antonino Pío parte de sus hombres estuvieron destacados en Mauretania para combatir a los mauri, y también lucharon contra estos cuando invadieron la Baetica bajo Marco Aurelio.

Los siglos III y IV y la desaparición de la Cohorte

La cohorte, según la Notitia Dignitatum, seguía existiendo a finales del siglo IV—principios del siglo V— y, en teoría, fue trasladada a la ciudad de Iuliobriga (Retotillo, Cantabria), aunque esta ciudad estaba abandonada desde mediados del siglo III.

Desapareció como consecuencia de los movimientos provocados por Gerontius, general del usurpador Constantino III, y de la invasión de Hispania por Vándalos, Suevos y Alanos de 409.

Véase también

Notas y referencias

  1. El emperador César, Hijo del divino Nerva, Trajano Augusto, germánico, dácico, pontífice máximo, en la decimotercera potestad tribunicia, seis veces aclamado imperator, cinco veces cónsul, padre de la patria, concede el día anterior a los idus de octubre (14 de octubre) siendo cónsules Cayo Julio Próculo y Cayo Eburnio Valente, el licencimiento honroso con toda su paga a los jinetes e infantes de las tres alas y cuatro cohortes llamadas I Augusta civium romanorum, Gemeliana, y Gallorum Tauriana torquata victris, y I Asturum et Gallaecorum, I Celtiberorum civium romanorum, II miliaria Sagittariorum civium romanorum y III Asturum civium romanorum, que estaban en Mauretania Tingitana a las órdenes de Marco Claudio Catulo, y cuyos nombres son:...
  2. Siendo cónsules Cayo Serio Augurino y Cayo Trebio Sergiano. Los Coelerni del convento Bracaraugustano de la provincia Hispania Citerior hicieron pacto de hospitalidad con Cayo Antonio Aquilo, prefecto de la Cohors I Celtiberorum, para sí, para sus hijos y para sus descendientes. Cayo Antonio Aquilo realizó pacto de hospitalidad con los Coelerni, para sí , sus hijos y sus descendientes. Actuó como legado (de los Coelerni) Publio Campanio Leminiano

Fuentes primarias

  • Notitia Dignitatum, occ. XLII, 30.
  • CIL II, 881
  • CIL II, 2553
  • CIL II, 2555
  • CIL II, 4141 (siglo II)
  • CIL III, 5215
  • CIL XI, 6344
  • CIL XVI, 162 (14 de noviembre de 109)
  • CIL XVI, 165 (int. 114-117)
  • ILS 9125
  • AE 1899, 177
  • AE 1963, 28
  • AE 1967, 229
  • AE 1972, 282 (132)
  • AE 1984, 548
  • AE 1986, 387

Bibliografía

  • J.R. Aja Sánchez, Historia y arqueología de la tardoantigüedad en Cantabria: la "Cohors I Celtiberorum y Iuliobriga": un ensayo histórico sobre la "Notitia dignitatum occidentis" XLII.30, Madrid, 2002. ISBN 84-932043-2-3.
  • J.M. Caamaño Gesto, "La Cohors I Celtiberorum y su campamento de Cidadela (Sobrado dos Monxes, Coruña)", C.E.G. (ISSN 0210-847X), 35, nº 100, 1984-85, pp. 71-78
  • A. Jiménez de Furundarena, "Historia y prosopografía de la Cohors I Celtiberorum", Hispania Antiqua (ISSN 1130-0515), 26, 2002, pp. 99-120.

Wikimedia foundation. 2010.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Mira otros diccionarios:

  • Cohors I Galica Equitata civium romanorum — Activa Desde el 10 hasta 409. País Imperio romano Tipo …   Wikipedia Español

  • Cohors I Celtiberorum — Activa Desde finales siglo I hasta finales siglo II. País Imperio romano …   Wikipedia Español

  • Ala II Flavia Hispanorum civium romanorum — Activa Desde c. 72 hasta 409. País Imperio romano Tipo …   Wikipedia Español

  • Cohors I Lingonum equitata — Activa Desde 80 hasta mediados del siglo III. País Imperio romano Tipo …   Wikipedia Español

  • Cohors II Lingonum equitata — Activa Desde 73 hasta principios del siglo V. País Imperio romano Tipo …   Wikipedia Español

  • Cohors quinquagenaria equitata — La Cohors equitata fue una unidad auxiliar del Ejército Imperial Romano, formada por una combinación de infantería y caballería. Su origen se encuentra en el imperio de Augusto, quien utilizó lo observado por Julio César, su padre adoptivo,… …   Wikipedia Español

  • Cohors III Lucensium — La Cohors III Lucensium fue una unidad auxiliar del ejército imperial romano del tipo Cohors quinquagenaria peditata, formado por infantería pesada reclutada orginariamente entre los habitantes del conventus iuridicus Lucensium a finales del… …   Wikipedia Español

  • Cohors II Galica — La Cohors II Galica fue una unidad auxiliar de infantería del ejército imperial romano del tipo Cohors quinquagenaria peditata que estaba de guarnición en la desconocida localidad de ad Cohortem Gallicam a finales del siglo IV, según indica la… …   Wikipedia Español

  • Cohors III Lingonum — Activa Desde 78 hasta finales del siglo II. País Imperio romano Tipo …   Wikipedia Español

  • Tarraconense — Para las distintas provincias eclesiásticas que han llevado ese nombre, véase Provincia Eclesiástica Tarraconense. Tarraconense Provincia del Imperio romano …   Wikipedia Español

Compartir el artículo y extractos

Link directo
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”