Ирд К.
111җәмәгать — и. 1. Җәмгыять (1) 2. Җәмгыять (2,3). с. Коллектив катнашында яки коллективның аерым вәкилләре тарафыннан башкарыла торган. Аерым бер категориягә, төргә, җенескә һ. б. ш. караган төркем; (шулар) дөньясы, заты хатын кыз җәмәгате эт җәмәгатен ярата …
112җәяүле — с. 1. Җәяү йөри торган гомер буе җәяүле булдым җирдә 2. Гаскәрнең җәяү хәрәкәт итә торган төре тур. : пехотага бәйләнешле. и. Җәяүле гаскәр солдаты, җәяүле гаскәри, пехота солдаты 3. күч. Нин. б. өлкәдә аз белә, сай йөзә торган, аз маз гына… …
113җеп — 1. Йон, мамык, ефәк, җитен һ. б. җепселләрен бер берсенә кушып бөтерү юлы белән әзерләнгән һәм туку, бәйләү кебек эшләргә китә торган материал, эрләнмә. с. Мамык яки чүбек җебеннән бәйләнгән яки тукылган аягында җеп оек. Берничә җепне катып… …
114җимерелү — 1. Ватылып, ишелеп төшү, аву (йорт, каралты һ. б. тур.). Хәрабәлеккә, җимереклеккә әйләнү 2. Убылу, ишелү, астагы бушлыкны каплау шахта җ. 3. Ватылу, эшкә ярамау җимерелергә торган иске карават 4. күч. Яхшы гына, уңышлы гына бара торган җирдән… …
115җир-су — җый. 1. Җир һәм су; тамак туйдыру, яшәү чыганагы буларак, чәчүлек җирләр һәм шулар янындагы сулыклар, елгалар, күлләр 2. с. Җирдә дә, суда да яшәү өчен җайлашкан җир су хайваннары. ҖИР – ЛЕ СУЛЫ – (ҖИР – СЕЗ СУСЫЗ) – Җиргә суга хуҗа, җире һәм суы …
116җирле — I. с. 1. Җиргә ия булган, чәчүлеге булган 2. Шул җирдә туып үскән; киресе: читтән килгән җирле халык, җирле кадрлар. Читтән китерелмәгән, шул урында табылган яки эшләнгән җирле чимал. Шул җир, шул урынчылык өчен хас, диалекталь җирле мәзәк 3. Ил… …
117җылбыр-җылбыр итү — (килү) Яктылык нурларын кайтарып, ялтырап тору су өсте җылбыр җылбыр килеп тора чәчүлек җирдә җылбыр җылбыр яңгыр сулары ята …
118землемер — Җир бүлү һәм җирдән файдалануны тәртипкә салу эшләре белгече …
119иңкел — Әйләнә тирә җирдән түбәнрәк, батыбрак торган; Уйсу. и. Шундый урын; иңкүлек. II. ИҢКҮ – ф. диал. Аңгыраю, аңгы миңге килү …
120иңкеллек — 1. Әйләнә тирә җирдән чокырланып, батып торган урын, иңкү җир; уйсулык 2. Диңгез өсте тигезлегеннән дә түбән торган урын. Диңгез өсте тигезлегеннән 200 метрдан югары булмаган тигезлек; түбәнлек …
