ел-сал
81сал тентек — (Монғ.) жынды, барлық малда болатын ауру. С а л т е н т е к п е н ауырған малдың жылауығында құрт қайнап тұрады. С а л т е н т е к п е н ауырған малдың миын тесіп, жылауығын алып тастап емдейді (Монғ.) …
82салғастыру — (Жамб.: Мойын., Шу; Павл., Ерт.) салыстыру. Әр жердегі чежірені алып кеп с а л ғ а с т ы р а м ы н, с а л ғ а с т ыр ы п қарағанда кейбіреуінікі қате шыққан (Жамб., Шу). Биыл егін былтырғымен с а л ғ а ст ы р ғ а н д а анағұрлым бітік (Павл., Ерт …
83салқа жорту — (Гур., Маңғ.) бір сыдырғы жорту. С а л қ а ж о р т ы п отырған адам қалаға кешке барады (Гур., Маңғ.) …
84салқам — (Қост., Жанг.; Ақт., Ойыл; Жезқ., Ұлы.) сылқым. Ол бір жүрген с а л қ а м (Қост., Жанг.). Қызыл деген ақын с а л қ а м жігіт болған екен (Ақт., Ойыл). Біздің бұл жеңгей нағыз с а л қ а м (Жезқ., Ұлы.) …
85салқар — (Сем., Абай) ұзақ, ұзын. Мынау бір с а л қ а р көш екен (Сем., Абай). Дәл осы жолғыдай боп, анық с а л қ а р көш бойына шұбаталыпты, шапқылаған шаңды шабуылды, жаңағы тұрған болыстардың көпшілігі «бұрын көрмеген едік» дескен (М. Әу., Абай жолы,… …
86салқылау — (ҚХР) өтірікті көп айтатын суайт кісі …
87салқын — (Орал, Казт.) жұмыс күні. Бригадир бір с а л қ ы н ғ а сенің орныңа өзім ақ істейін деп, босатып еді (Орал, Казт.). Шағын құдықты ол екі с а л қ ы н қазады, сонда маңдайы жіпсімейді (Ж. Нәжім., Ақ шағ., 166) …
88салқын салу — Қ орда., Арал) шалық болу, шалық тию. Үлкен қызы науқастанып жатыр екен, с а л қ ы н с а л ғ а н д а у ма қалай? Қ орда., Арал). – Ақылынан басқасының бәрі бүтін. Бала күнінде де есті болған деседі. Бертін келе бірдеңенің с а л қ ы н ы с ал ы п т …
89салқын тұру — (Рес., Сарат.) суық болу. Үйде с а л қ ы н т ұ р, жап есікті (Рес., Сарат.) …
90салқам — сын. жерг. Сылқым, кербез. Құлеке он бесінде с а л қ а м еді, Отызында – би, қырқында – дархан еді (Шал ақын, Өлеңд., 41). Қара үйдің түндігі с а л қ а м келіншектің жаулығындай тым шалқалап қалыпты (Ә.Кекілбаев, Үркер, 23) …
